ŞAMANDIRALAR VE ŞAMANDIRALAMA SİSTEMİ

Denizciler tarafından seyir yardımcıları olarak kullanılan şamandıralar deniz dibine bağlı yüzer haznelerdir. Denizdeki herhangi bir tehlikeyi, mevcut bir batığı veya kayalık sığlık gibi tehlike arz eden bir mevkiiyi işaretlemek, bu şekilde takip edilmesi gereken rotayı belirlemek için kullanılır. Seyir yardımcıları şamandıralar ışıklı veya ışıksız olmak üzere ikiye ayrılır. Işıklı şamandıralar ikaz işareti vermekte kullanılır, karaya monteli olanlardan yardımcı seyir feneri olarak da faydalanılabilir. Ülkemiz 1982 yılında Uluslararası Fener Otoriteleri Birliği IALA’nın (A) sistemini kabul etmiş, 1984 tarihinden itibaren Kardinal ve Lateral İşaret Şamandıraları sahillerimizde uygulamaya konmuştur. Bütün Avrupa ülkelerinde bu sistem kullanılır ancak bazı ülkeler IALA (B) sistemini kullanmaktadır, yabancı bir ülke karasularına girmeden önce mutlaka o ülkede hangi sistemin geçerli olduğunu öğrenmek gerekir. Sistem A Lateral ve Kardinal işaretlerin birleşimi ile tecrit edilmiş tehlike işaretleri ve emniyetli bölge işaretlerini içerir, özellikle bu sistemde her denizci işaret şamandıralarının belirgin özellikleri nedeniyle Lateral mi yoksa Kardinal mi olduklarını kolaylıkla ayırt edebilmektedir. ROTA GÖSTERMEK İÇİN KULLANILAN ŞAMANDIRALAR Kırmızı-yeşil boyalı, ışıklı Lateral işaretler borda fenerleriyle aynı renk olduklarından denizciler gece gündüz bunlardan yararlanabilmektedirler, bu sistemde seyredilecek alan şamandaralar arasında bırakılan bölgedir, sancakta bırakılması gereken tarafı markalamak amacıyla yeşil, iskele için kırmızı renk kullanılır. Sistemdeki her Kardinal işaret, ait oldukları sektör dahilinde derin ve seyre müsait suları göstermenin yanı sıra, aynı zamanda diğer yönlerde de güvenli suların olup olmadığını belirtir, ancak bu konuda daha fazla bilgi almak için yine seyir haritasına başvurulmalıdır. LATERAL (YAN) İŞARETLER Bu tip şamandıralar iyi bilinen kanalları markalamak ve bu kanallar içinde iskele/sancak kenarlarını göstererek teknelerin takip edeceği rotayı belirlemek için kullanılır. İskele tarafında üç ayrı tip şamandıradan biri kullanılır, bu şamandıraların üzerindeki işaretler mecburi değildir, ancak hem şamandıra hem de tepe işareti kırmızı olmalıdır. Haritada şamandıra sembolü yanında kırmızı işaret bu şamandıranın ışıklı olduğunu gösterir, sembolün yanındaki Fl R kısaltması Kırmızı Çakar anlamındadır. Sancak tarafında da üç ayrı tip yeşil renkli şamandıra kullanılır, konik şamandıraların tepelerine işaret konması mecburi değildir ancak var ise ucu yukarı bakan koni seklinde ve yeşil renkte olmalıdır. Bazen yeşil rengin müsait olmadığı durumlarda sancak şamandıralarında siyah renk kullanılabilir. Sancak tarafı şamandıralarına ışık takılabilir, bu ışık 2+1 hariç herhangi bir karakteristikte olabilir ancak mutlaka yeşil olmalıdır. Haritada şamandıra sembolü yanında yeşil işaret olması ve Fl G kısaltması Yeşil Çakar olduğunu gösterir.

Genel şamandıralama istikameti, bir denizcinin deniz tarafından bir limana, geçide veya kanala yaklaşırken dikkate alması gereken bir yöndür. Kanala giren tekne sancağında yeşil sancak şamandırasını, iskelesinden baktığında ise kırmızı iskele şamandırasını görür, kanaldan çıkışta şamandıralar tam tersi yönlerde bulunur. Bu nedenle, markalanmış bir kanaldan bir limana girerken, iskele kenar şamandıralarını teknenizin iskele tarafında bırakmanız gereklidir. Aynı şekilde bir limandan denize doğru çıkılırken, bu defa iskele kenar şamandıralarını teknenizin sancak tarafında bırakacak şekilde hareket ediniz. KARDİNAL (ANA) İŞARETLER Tehlikeli sularda seyre elverişli yönler kardinal şamandıralarıyla işaretlenir. Doğu, Batı, Kuzey ve Güney olmak üzere dört adet kardinal şamandırası vardır, her biri bulunduğu yöndeki 90 derecelik bir sektörü gösterir. İsimlerine göre tehlikenin kuzeyine, güneyine, doğusuna ya da batısına yerleştirilen kardinal şamandıraları, kendi adları yönündeki sektörde emniyetli seyir yapılabileceğini gösterirler, yani Kuzey Kardinal şamandırasının kuzeyinden, Güney Kardinal şamandırasının Güneyinden geçilmelidir. Kardinal markalama şamandıraları:

Bölgedeki en derin yerin işaretin gösterdiği tarafta olduğunu göstermek,
Bir tehlikenin hangi tarafının seyir için emniyetli olduğunu belirtmek,
Kanal içerisinde bir dönüşe, kavşağa, bölünme noktasına veya sığlık sonuna dikkat çekmek için kullanılır.

Kardinal işaret şamandıraları sütun veya gönder biçimindedir, gündüz sarı-siyah renkleri ve çeşitli durumlarda iki siyah koniden oluşan tepe işaretleriyle, geceleri ise beyaz ışıklarının karakteriyle ayırt edilirler.

TECRİT EDİLMİŞ TEHLİKE İŞARETLERİ Etrafında seyre elverişli sular bulunan tecrit edilmiş bir tehlikeyi belirtmek için tehlikenin üzerine veya tepesine dikilen ya da bağlanan işaretlerdir. Lateral işaretlerle karışmaması için sütun veya gönder şeklinde olan Tecrit edilmiş tehlike işareti, gündüz bir ya da daha fazla yatay kırmızı-siyah bantları ve birbiri üzerine iki siyah küreden oluşan tepeliğiyle, geceleri ise Fl (2) düzeninde grup çakarlı beyaz ışığıyla ayırt edilir.

EMNİYETLİ SULAR İŞARETLERİ Çevresinde seyre müsait sular bulunduğunu gösteren işaretlerdir, orta hat işaretleriyle kanal orta hattı işaretleri de bunlara dahildir. Böyle bir işaret kardinal veya lateral işaretler yerine karanın bulunduğu tarafı göstermek için bir alternatif olarak da kullanılabilir. Küre, sütun veya gönder şeklinde olan emniyetli sular işaretleri gündüz kırmızı-beyaz dikey şeritleri ve (varsa) kırmızı küre tepeliğiyle, geceleri ise beyaz ışığının karakteriyle ayırt edilir.