CAN SALLARI VE DONANIMLARI

Can salları içinde kazazedelerin denizde uzun süre kalmalarını sağlayacak malzemeler bulunan hava tüplü kurtarma araçlarıdır, çoğunlukla bir konteynır içerisinde yerleştirilmiş halde bulunurlar, küçük tekneler için çanta içine yerleştirilmiş modelleri de mevcuttur. Konteynır üzerinde yapımcı firma, seri no, salın kapasitesi, son bakım tarihi, şekillerle açıklanan açma talimatı gibi bilgiler bulunur. Konteynırın üstüne tekne adının ve bağlama limanını da yazılmalıdır.

Bir can salı birbirinden bağımsız şişirilebilir bölmelerden oluşur, tabanı su geçirmezdir ve yanlarda dengeleyici su cepleri bulunur. Açıldığında içleri su dolan bu cepler salın dengesini korumasını sağlayarak can salı tam kapasite dolu iken 3 knot süratle çekilebilmesine olanak verir.

Can salları genellikle karbondioksit gazı gibi zehirli olmayan bir gazla şişirilir, havanın sıcaklığına bağlı olarak şişirme işlemi 1 ila 3 dakika arasında tamamlanır. Salın açılması esnasında taban yastıkları kendiliğinden şişmez, istenildiği takdirde sonradan kazazedeler tarafından şişirilebilir.

Can salının üstüne en az 2 milden görülebilen bir ışık yerleştirilmiştir, bu ışık deniz suyu ile çalışan veya kuru kimyasal pil ile beslenir. Can salının içinde ise 12 saat devamlı yanabilecek el ile kontrollü bir ışık bulunur, tüm bu ışıklar teknenin gece terk edilmesi ihtimaline karşı can salı şiştiğinde otomatik olarak yanar.

Tekne üzerindeki can salını gemiye bağlayan iki parça vardır, bunlar: bağlama kayışları ve parima düzenidir. Can salı denize atılırken bağlama kayışları çözülür. Parima düzeni ise tekne ile can salı arasındaki bağlantı halatıdır. Bir ucu can salında CO2 tüpünün gazı serbest bırakma valfına, diğer ucu da tekne üzerinde emniyetli bir noktaya bağlıdır. Can salı denize atıldıktan sonra parima halatı çekilir ve CO2 silindirinin içindeki gazın hava tüplerini doldurmasıyla birlikte konteynırı patlatarak can salının açılmasını sağlar.

Hidrostatik kilit kullanılıyorsa, parima ile can salının birleşme yerinde zayıf bağlantı halatı bulunur. Can sallarının denize atılmasına fırsat bulunamadığı durumlarda bu kilitler, 4-6 metre derinlikte basınçla patlayarak bağlama kayışını keser ve can salının serbest kalmasını sağlar. Parima halatının tekneye bağlı olması gerekmektedir, tekne batma yüküyle parima halatını çekerek can salının açılmasını sağlar ve daha sonra parima halatı donanım üzerindeki zayıf bağlantı noktasından koparak can salını serbest bırakır.

Can salının denize atılmasında aşağıdaki adımları izleyin:

1. Can salının nereden atılacağına karar verin. Kuvvetli rüzgarda ve teknenin bordasını rüzgara vererek rüzgar altına sürüklendiği durumlarda rüzgar üstünü tercih edin.
2. Can salının bulunduğu yere yakın bir noktadan tekneyi terk edecekseniz parima halatının tekneye bağlı olduğunu kontrol edin ve bağlama kayışını çözün. Eğer tekneyi can salının bulunduğu yere uzak bir noktadan terk edecekseniz önce bağlama kayışlarını ve parima halatını çözün, daha sonra can salını tekneyi terk noktasına getirerek parima halatını güvenli bir yere bağlayın.
3. Can salının atılacağı yerde su üstünü kontrol ederek can salını atın.
4. Parimanın boşunu alın ve çekerek can salının açılmasını sağlayın. Can salı ters açılmıssa, mürettebat içerisinden fizik ve moral gücü yüksek olan birinin can yeleği ile denize atlayarak can salını düzeltmesini sağlayın.
5. Açılan veya düzeltilen salı, parimasından boşunu alarak tekne üzerine yanaştırın ve gemiyi terk prosedürünü uygulayın.