Denizciler arasında yaygın bir inanışa göre açık denizlerde batan gemiler ve mürettebatları Davy Jones’un sandığını boylardı, başka bir deyişle ne geminin enkazına ne de içindekilere bir daha asla ulaşmak mümkün olmazdı. Ve taşıdıkları hazinelere gelince, onlarda deniz ruhlarının malı olurdu. Batık gemiler ve taşıdıkları kayıp hazinelere ait hikâyeler yüzyıllar boyunca denizcilerin ilgisini çeken konulardan biri […]
Her toplumun belleğinde derin izler bırakan dönemler ve bu dönemlerle özdeşleştirilen bazı semboller vardır. Özellikle savaş zamanlarında gösterdikleri kahramanlıklarla efsane haline gelen gemiler, halkın gönlünde her zaman özel bir yer işgal etmişlerdir. Ulusumuzun kaderinin çizildiği sonu gelmez savaş yıllarında umutlarımızın ve özlemlerimizin sembolü haline gelen gemilerimizin ve denizcilerimizin kahramanlık öyküleri bugün hala şarkılarımızda, türkülerimizde yaşamaya […]
İki asır boyunca baharat ticaretini tekeline alan ve Asya ticaretinden olağanüstü karlar sağlayan Doğu Hindistan Şirketi, 1796’daki iflasına kadar Asya’ya 4785 gemi ve 1 milyonun üzerinde Avrupalı göndermiş, 2,5 milyon tondan fazla Asya malından kar sağlamıştı. Doğu Hindistan Şirketi filoları baharatın yanı sıra tekstil ürünleri, kahve, çay, tütün, afyon, tropikal kereste, demir, bakır, altın, gümüş, […]
Deniz ticaretinin erken dönemleri hakkında elimizde çok fazla bir bilgi olmamasına karşın, MÖ 4000’lerde Sümerlerin denizcilik bilgisine sahip olduklarını biliyoruz. Mezopotamya, Uzakdoğu ve Anadolu’nun da dâhil olduğu medeniyet merkezlerinde M.Ö. III. binyılın başlarına kadar kıyı ticaretinin yapıldığı önemli deniz ticaret yolları bulunuyordu. MÖ. II. bin yılın ortalarından itibaren Akdeniz, Yakındoğu, Hindistan ve Çin arasında gelişen […]
Okyanusun ötesinde kayıp bir kıta olduğuna ilişkin efsaneler antik çağlardan beri anlatılmaktadır, bunlardan en ünlüsü İlk defa Platon’un bahsettiği Atlantis adasına dair anlatılan efsaneydi. Efsaneye göre denizlerin tanrısı Poseidon, Cleito adında bir kadına âşık olur ve bu birliktelikten 5 ikiz erkek çocuğu dünyaya gelir. Poseidon her bir oğluna okyanusta birçok adalar ve büyük kara parçaları […]
Haritacılık, tarihi insanlığın ilk yerleşik hayata geçtiği çağlara kadar uzanan eski bir bilimdir. Yerleşik hayata geçen ilk insanlar, yaşadıkları yerleri ve buralara yakın beslenme-avlanma alanları gibi kaynakları gösteren basit krokiler çizme gereği duymuşlardı. İlkel birer harita olarak tanımlayabileceğimiz bu krokilerden en eskisi MÖ. 6200 yıllarına tarihlenen ve Çatalhöyük kent planını gösteren bir çizim. Ticaretin gelişmesiyle […]
Antik çağlarda denizciler rüzgâr, fırtına ve akıntı gibi doğa olaylarını hep doğaüstü güçlerle ilişkilendirmiş, bulaşıcı hastalıkları ve ölümcül salgınları da tanrıların gazabı olarak görmüşlerdi. Bu inançların etkisiyle yola çıkılmadan önce kötü ruhlardan, cinlerden ve şeytanlardan korunmak ve yolculuğu sağ salim tamamlamak için tanrılara adaklar sunulur, onlardan iyi şans ve bol rüzgâr dilenirdi. Eski Yunan efsanelerinde […]
Dünya üzerindeki herhangi bir noktanın konumunu enlem ve boylam olarak belirleme fikri MÖ. III yy.’a kadar uzanmaktadır. Ünlü haritacı Ptolemaios II. yy. ortalarında hazırladığı ilk dünya atlasında sıraladığı yerlerin koordinatlarını enlem ve boylam olarak verir, ona göre enlemlerin başlangıcı ekvator kuşağı dünyanın sınırıdır ve başlangıç boylamı Kanarya Adalarından geçer. Boylam sorunu daha o zamanlardan başlar […]
Korsanlık denilince herkesin aklına XVIII. yy. gelir; yani korsanlığın Altın Çağı… Bu dönemde siyah bayraklı gemileriyle Karayipler’de dehşet saçan haydutların hikayelerini hepimiz duymuşuzdur, işte popüler kültürümüzde iyi bilinen korsan imajını oluşturan da bu dönemin kanun kaçaklarıydı. Peki korsanlar kendilerine Karayip Denizini mesken tutmadan önce nerelerde yelken açıyorlardı? Bu yazımızda deniz ticaretinin bir dönemler en önemli merkezi olan […]
Kaptana karşı denizcilerin ayaklanması ve geminin kontrolünü ele geçirmeleri, özellikle Büyük Keşifler Çağı’nda sık görülen bir durumdu. Bunun tabi birtakım nedenleri vardı; yolculuk sürelerinin çok uzun olması ve nereye gidildiğinin bilinmemesi bu dönemde çıkan isyanların temel nedeniydi, buna bir de kaptanların denizcilik bilgilerine karşı duyulan şüpheler eklenince isyan kaçınılmaz oluyordu. Denizciler ikiye ayrılıyor ve güvertede […]